Nói cho để đa số dễ theo dõi:
- Đức Tính Tình Ý của Vũ Trụ muôn đời và khắp nơi chỉ là:
Đức là: Manh Nha, là để chỉ về Ẩn.
Tính là: biến hóa, là để chỉ về Hiện.
Tình là: Âm Dương, bắt buộc sẽ có vấn đề về tương cảm.
Ý là: Cực, bắt buộc có vấn đề về hóa sinh mới mãi.
- Nếu đem so sánh giữa Đức Tính và Tình Ý thì:
Đức Tính đáng là gốc, đáng là khởi, đáng là Âm.
Tình Ý đáng là ngọn, đáng là dứt, đáng là Dương.
- Nếu nói theo tuần tự và trật tự từng bước một thì
Nếu Đức là ………….. Âm, thì Tính là ………………… Dương
Tính …………..… Âm, thì Tình …………………… Dương
Tình ……………. Âm, thì Ý ………………………. Dương
Ý ……………..… Âm, thì Lời lẽ ………………….. Dương
Lời lẽ ……………. Âm, thì Chương trình ………….. Dương
Chương trình …… Âm, thì Hành động …………….. Dương
Hành động ……… Âm, thì Sự kiện ………………… Dương
Sự kiện ……….… Âm, thì Vật thể………………….. Dương …
Như vậy có nghĩa là:
Khi có Đức đó thì có Tính đó, khi có Tính đó thì có Tình đó, khi có Tình đó thì có Ý đó, khi có Ý đó thì có Lời lẽ đó, khi có Lời lẽ đó thì có Chương trình đó, khi có Chương trình đó thì có Hành động đó, khi có Hành động đó thì phải có những Sự kiện nào đó xảy ra, khi có những Sự kiện nào đó thì sẽ thành ra vật thể đó.
Đó là chuỗi lý Âm Dương bắt buộc phải như thế, cứ liên tục nối tiếp
Dứt của giai đoạn này là khởi của giai đoạn kế tiếp.
Hiện của giai đoạn này là Ẩn của giai đoạn kế tiếp.
Dương của giai đoạn này là Âm của giai đoạn kế tiếp.
- Muôn loài vạn vật và con người là con đẻ của Vũ Trụ Vô Hữu nên cũng có Đức Tính Tình Ý giống mà hơi khác như thế, cho nên con người chỉ cần lo học để hiểu biết rõ về tương động, tương giao, tương cảm, tương sinh ở tự thân một con người là có thể hiểu rõ được về Đức Tính Tình Ý của Vũ Trụ, tức như hiểu rõ được hết thảy muôn đời và khắp mọi nơi đã đang và sẽ ăn làm ra làm sao.
Nói theo quan niệm của Dịch Lý Việt Nam:
Muôn đời và khắp mọi nơi chỉ là Trí Tri, Ý.
Đức : KHTK : Trí
Tính : Manh Nha : Tri
Cực : Biến Hóa : Ý
Xin sơ lược liệt kê sau đây một số những Tiên Thiên Tình Ý để làm sáng tỏ học thuyết Đồng Nhi Dị:
KHTK | Đồng | ………………… | Tĩnh hoàn toàn Tĩnh | Đồng |
Manh Nha | Nhi | ………………… | Manh Nha | Nhi |
Có | Dị | ………………… | Động | Dị |
Trí hoàn toàn Trí | Đồng | ………………… | Linh hoàn toàn Linh | Đồng |
Manh Nha | Nhi | ………………… | Manh Nha | Nhi |
Tri | Dị | ………………… | Thiêng | Dị |
Tri hoàn toàn Tri | Đồng | ………………… | Mầu hoàn toàn Mầu | Đồng |
Manh Nha | Nhi | ………………… | Manh Nha | Nhi |
Ý | Dị | ………………… | Nhiệm | Dị |
Siêu hoàn toàn Siêu | Đồng | ………………… | Huyền hoàn toàn Huyền | Đồng |
Manh Nha | Nhi | ………………… | Manh Nha | Nhi |
Hiển | Dị | ………………… | Diệu | Dị |
Tối hoàn toàn Tối | Đồng | ………………… | Như hoàn toàn Như | Đồng |
Manh Nha | Nhi | ………………… | Manh Nha | Nhi |
Sáng | Dị | ………………… | Nhiên | Dị |
Dịch Lý Sĩ Biên soạn
XUÂN PHONG CAO THANH